Mensen met een beperking

Overbruggen van hoogteverschillen

Het kleinste randje kan een rolstoelgebruiker of een gebruiker van een rollator uit zijn of haar evenwicht brengen. Als je zelf niet in een rolstoel zit, of niet afhankelijk bent van een rollator, besef je dat niet. Ook voor mensen met een kinderwagen kunnen hoogteverschillen problemen geven. Het overbruggen van hoogteverschillen van bijv. stoepen, tijdelijke noodbruggen etc. is daarom belangrijk bij werkzaamheden en tijdelijke inrichtingen van de openbare ruimte.

Zo was het voor de mevrouw op de foto hieronder niet mogelijk om zonder hulp van omstanders op de stoep te komen. Dit omdat de normale verlaagde stoep door werkzaamheden niet beschikbaar was.

Foto: Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA)

Kijk bijvoorbeeld of het hoogteverschil te overbruggen is door middel van een asfaltvlieg, of door een mobiele hellingbaan of -plaat te gebruiken. Zie bijvoorbeeld de foto hieronder:

Foto: Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA)

Als overbruggen echt niet kan: communiceer

Als het overbruggen echt niet mogelijk is, geef dan goed aan dat een bepaalde doorgang of plek niet toegankelijk is voor rolstoel- of rollatorgebruikers of mensen met een kinderwagen. En geef ook aan waar men er wel kan passeren. Doe dit door middel van borden op straat, maar bijvoorbeeld ook op alle plattegronden en kaartjes met omleidingsroutes tijdens de werkzaamheden.

Geleiden van mensen met een visuele beperking

Om mensen met een visuele beperking goed langs werkzaamheden te geleiden, kun je gebruikmaken van verschillende hulpmiddelen.

Gidslijn

Maak bijvoorbeeld aan de onderzijde van bouwhekken een gidslijn, waarmee de hekken ook aan de onderzijde worden afgesloten. Mensen die gebruikmaken van een taststok voelen dan ook beter dat er daar een barrière is. Een afzetlint is niet voelbaar en daardoor erg gevaarlijk. Hieronder 2 foto’s van voorbeelden waar de gele gidslijn is toegepast.

Foto: Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA)

Foto: Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA)

Tijdelijke geleidelijnen

Om blinde en slechtziende mensen ook in tijdelijk ingerichte situaties goed te begeleiden, kun je gebruikmaken van tijdelijke geleidelijnen. Zoals bijvoorbeeld de matten van TG Lining, die van PVC gemaakt zijn en epoxy geleidelijnen hebben.

In het handboek Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA) kwamen we dit voorbeeld tegen:

Foto: Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA)

Of verleg de geleidelijnen tijdelijk, zoals hier gedaan is:

Zorg er wel voor dat de routes met geleidelijnen altijd goed begaanbaar zijn en er geen obstakels op te vinden zijn, zoals hieronder het geval was:

Foto: Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA)

Klanktegels

Met een klanktegel kunnen mensen met een visuele beperking geattendeerd worden op opbrekingen. De klanktegel is vaak van aluminium gemaakt, en geeft een geluid bij aanraking met een taststok. Vaak heeft de klanktegel een noppenstructuur die verschilt van de geleidelijnen en daardoor ook extra attentiewaarde geeft.

Foto: Zo Werken Wij in Amsterdam 2016 (ZWIA)

Meer informatie over geleidelijnen en klanktegels is te vinden in het document ‘Alles over de ‘ideale’ geleidelijnen en klanktegelmarkering voor blinden en slechtzienden‘ van TG Lining (gevonden op http://docplayer.nl/20350622-Alles-over-de-ideale-geleidelijn-en-klanktegelmarkering-voor-blinden-en-slechtzienden.html).

Andere tips

• Probeer de tijdelijke inrichting zo lang mogelijk hetzelfde te laten, en zo min mogelijk aan te passen. Voor blinden en slechtzienden, en hun geleidehonden, is het lastig als zaken steeds veranderen. Henk Wever, die blind is en voor zijn werk elke dag langs de werkzaamheden van het project Aanpak Ring Zuid loopt, vertelt over zijn geleidehond Oswin: “Ook voor hem is het lastig dat alles verandert. Het maakt hem onzeker: wat hij kent, is er soms ineens niet meer.”
• Check ook regelmatig of de rateltikkers bij de stoplichten nog goed functioneren. Deze zijn van groot belang voor blinden en slechtzienden.

Lees ook ‘MuZIEum: ervaar visuele beperking zelf’

Laat een check uitvoeren door ervaringsdeskundigen

Als het werk buiten eenmaal begonnen is, en de tijdelijke verkeersmaatregelen zijn getroffen, vraag dan één of meerdere ervaringsdeskundigen om de tijdelijke inrichting te checken. Ze doen dit bijvoorbeeld tijdens een schouw, en geven advies over verbeteringen. In veel gemeenten zijn verenigingen voor toegankelijkheid actief, die op verzoek dit soort checks kunnen uitvoeren.

Kenniscentrum Bouw Advies Toegankelijkheid Utrecht

Op de website van het kenniscentrum Bouw Advies Toegankelijkheid Utrecht is een schat aan informatie over toegankelijkheid te vinden. BAT Utrecht zet expertise en kennis in om voor alle gebruikers de fysieke woon-, werk- en leefomgeving te verbeteren. BAT denkt o.a. mee over bouwplannen, bekijkt bouwtekeningen en beoordeelt bestaande objecten op toegankelijkheid. En zet zich in voor een mentaliteitsverandering onder het motto “… iemand die ziet hoe het beter kan, zal het niet gauw meer slechter doen.”

Handige documenten

Eén van de handige documenten die op de site te vinden zijn, is de Richtlijn Voetpaden voor iedereen. In deze richtlijn is uitgewerkt aan welke criteria voetpaden moeten voldoen om voor alle gebruikers toegankelijk te zijn. De richtlijn behandelt o.a. ook criteria voor oversteekplaatsen, uitritconstructies, invalidenparkeerplaatsen en omleidingen voor voetgangers. Je kunt de richtlijn ook onderdeel laten uitmaken van een BLVC-kader.

Een ander handig document is de Checklist Straat. Deze helpt je de toegankelijkheid van een straat te beoordelen, en is ook toepasbaar in een tijdelijke situatie bij werkzaamheden.

Extra check tijdens BLVC-scan

Tijdens de voorbereiding van een project, maak je een scan van de omgeving (of BLVC-scan). Besteed hierin ook aandacht aan mensen met een beperking door:

• te checken of er mensen met een invalideparkeerplaats aanwezig zijn in het projectgebied. Als dat zo is, neem dan zo vroeg mogelijk in het proces contact met ze op om te bespreken hoe de invalideparkeerplaats bereikbaar gehouden kan worden tijdens de werkzaamheden. Dit is afhankelijk van de mobiliteit van de gebruiker, de locatie en de werkzaamheden.
• na te gaan of er mensen met een scootmobiel, Canta, aangepaste fiets of andere soortgelijke vervoermiddelen in het gebied wonen. Hiervoor dienen tijdens de werkzaamheden ook voorzieningen voor getroffen te worden. Soms kan dat al zoiets eenvoudigs zijn als het neerleggen van een extra loopschot, zoals de foto hieronder laat zien:

Project Herinrichting Spaarndammerdijk Amsterdam (foto: Martin van Welzen)

Apps Wheelmap en HogeNood

Handige Apps voor onderweg zijn Wheelmap en HogeNood. Gemeente Utrecht en Solgu maakten er samen een filmpje over om ze meer bekendheid te geven. Bekijk het filmpje hieronder.

Als de toegankelijkheid van een gebouw of voorziening tijdelijk wijzigt door werkzaamheden, kan dit via de website wheelmap.org worden aangegeven.

Met ondertiteling:

Met audiodescriptie:

Eerste publicatie: 27 februari 2019
Laatste update: 24 juni 2020